Pokaz dzieł z kolekcji Art-B

Kolekcja Art-B w Muzeum Narodowym w Warszawie

Wśród zdeponowanych w Muzeum Narodowym 34 obrazów, rysunków i grafik oraz 11 dzieł sztuki zdobniczej, składających się na prezentowaną kolekcję, znajdują się godne uwagi dzieła wybitnych i znanych artystów polskich i europejskich.

Do najciekawszych obiektów zespołu należy niewątpliwie - unikatowy dla polskich zbiorów - dwustronny rysunek pt. La collation (ok. 1890) dzieło francuskiego malarza Pierra–Auguste’a Renoira (1841-1919). Ta rodzajowa kompozycja, przedstawiająca trzy kobiety z pieskiem w plenerze, znakomicie wzbogaca skromnie reprezentowaną polską kolekcję impresjonistów francuskich.

Dwie graficzne prace Pabla Picassa (1881-1973) – Tauromachia (1957) i Cyrk (1957) - pochodzą z przełomu lat 50. i 60. XX wieku, więc z okresu szczególnie interesującego i płodnego dla jego graficznej twórczości. Pojawiają się w nich sceny z walk byków i popisów cyrkowych, motywy stale powtarzające się w dziełach artysty. Mistrzowskie operowanie skontrastowaną plamą czerni i bieli w akwatincie przedstawiającej walkę byków i kreską, w litograficznym Cyrku, pokazuje, że Picasso był także wybitnym grafikiem, artystą swobodnie posługującym się różnymi technikami.

Innym znaczącym obrazem jest Grobowiec Cecylii Metelli (1886), dzieło Oswalda Achenbacha (1827-1905), malarza niemieckiego, jednego z najważniejszych przedstawicieli düsseldorfskiej szkoły pejzażowej. Artysta, mistrzowsko operujący światłem i kolorem, sugestywnie oddał tu nastrój wczesnego poranka na rzymskiej Via Appia.

W skład kolekcji wchodzi także 10 obrazów Jacka Malczewskiego (1854-1929), wybitnego przedstawiciela polskiego symbolizmu. Dzieła te prezentują różnorodną tematykę podejmowaną przez artystę; są tu więc obrazy alegoryczno-symboliczne i religijne, są portrety i prace o charakterze rodzajowym. I tak w symbolicznej kompozycji Pusty dwór (1922) odnajdujemy motyw artysty opuszczającego dom rodzinny, by kierować się ku swemu powołaniu – służbie sztuce. Dyptyk Chrystus w Emaus (1912) łączy się natomiast z całą serią obrazów inspirowanych tematami ze Starego i Nowego Testamentu. Postaci Chrystusa malarz nadał tu rysy własnej twarzy, podobnie jak czynił to i w innych przedstawieniach religijnych.

Scenę rodzajową odnajdujemy w nastrojowym, „wyciszonym” płótnie Naprawa łodzi, gdzie samotny, zajęty pracą człowiek przedstawiony jest na tle nadwiślańskiego pejzażu z biegnącą w głąb obrazu drogą i zabudowaniami krakowskiego klasztoru Norbertanek.

Malarstwo portretowe, inny ważny nurt w twórczości Malczewskiego, jest reprezentowane portretami Wincentego Łepkowskiego (1912) – lekarza i profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, Ignacego Baslera (1924) – znanego lekarza oraz wizerunkiem dwunastoletniego Antoniego Lanckorońskiego (1905), z którego ojcem Karolem odbył artysta podróż do Azji Mniejszej i w którego majątku w Rozdole bywał częstym gościem. W galerii portretów pędzla Malczewskiego znajdują się jeszcze dwa wizerunki, młodych kobiet na tle gaju z jarzębiną (oba z roku 1917) oraz przedstawienia dziewczynki i mężczyzny na drabinie, będące zapewne specyficznymi studiami malarskimi (Portret dziewczynki siedzącej na drabinie, 1922, Mężczyzna na drabinie).

W omawianym zespole znalazły się też prace innych znanych malarzy polskich. Wymienić tu można choćby obraz Na gromniczną Teodora Axentowicza (1859-1938) portrecisty i piewcy folkloru Huculszczyzny, Towarzysza pancernego na karym koniu pędzla Józefa Brandta (1841-1915) znakomitego malarza-batalisty, zafascynowanego XVII wiecznymi dziejami Polski czy Odwrót spod Moskwy (1922) i Dziewczynę w chustce (1918) Wojciecha Kossaka (1856-1942) również batalisty, którego obrazy cieszą się wciąż niesłabnącym powodzeniem.

Kolekcję zamykają dzieła malarzy okresu dwudziestolecia międzywojennego. Znajdziemy tu Portret pana S. A. (1939) Stanisława Ignacego Witkiewicza (1885-1939), pastel, będący dobrym przykładem „specyficznego hiperrealizmu” (A. Żakiewicz) charakterystycznego dla twórczości ostatnich lat życia artysty. Jest także Portret dziewczynki z ciemnymi włosami dzieło Tadeusza Makowskiego (1882-1932), osiadłego we Francji malarza uznanego za jednego z najciekawszych artystów polskich tego okresu.

Zbiór wzbogacają obrazy malarzy polskich pochodzenia żydowskiego, artystów związanych z tzw. kręgiem École de Paris, przebywających we Francji, ale utrzymujących stały kontakt z Polską. Do nich należy jedna z najciekawszych artystek tej szkoły - Mela Muter (Maria Melania Mutermilch; 1876-1967) – malarka zaprzyjaźniona z wieloma twórcami i osobistościami ówczesnego Paryża (m.in. R. Rolland, A. Zweig, R. M. Rilke, A. France), której dwustronny obraz Zimowy pejzaż miejski / Kutry przy brzegu wzbogaca kolekcję. Warto wymienić także dzieła dwóch innych malarzy z tego kręgu, ciekawą, utrzymaną w ciemnej tonacji Martwą naturę z kwiatami i książką Alfreda Aberdama (1894-1963) oraz Dziewczynę z kwiatem Zygmunta Menkesa (1896-1986).

Wśród niewielkiej grupy zabytków sztuki dekoracyjnej i użytkowej wymienić warto  srebrną wazę paryskiego złotnika Louis-Nicolas Naudin’a z ok. 1820 r. oraz okazałą  wazę warszawską z początku lat 20. XIX w., powtarzającą model i dekorację słynnej firmy Odiota. Jej autorem jest Jan Jerzy II Bandau (1778-1828), najbardziej utalentowany syn wybitnego złotnika doby stanisławowskiej.