Saül Steinberg, Steinberg, 1968

Plakat jednego z najwybitniejszych grafików, rysowników i plakacistów XX wieku (rumuńskiego Żyda osiadłego jeszcze przed wojną w Stanach Zjednoczonych), do jego własnej wystawy zatytułowanej „Saül Steinberg – rysunki, collage”, jaka miała miejsce wiosną 1968 r. w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Sztokholmie. Prezentowany plakat zawiera kilka elementów charakterystycznych dla tego twórcy (znanego szerszej publiczności przede wszystkim jako autor wielu znakomitych okładek pisma „The New Yorker”), takich jak: nieistniejące pismo kaligraficzne, będące jedynie sprawdzianem jego biegłości rysunkowej, równie nierzeczywiste odbitki z wyciętych w gumie „pieczątek”, etc.

Mało kto jednak wie, że motyw główny prezentowanej pracy nawiązuje bezpośrednio do trójwymiarowego „obiektu”, jaki artysta wykonał dwa lata wcześniej, zatytułowanego „Stainberg’s Records”. Obiektem tym była stalowa płytka pokryta emalią, o konturach zniekształconej „ czarnej” albo winylowej płyty gramofonowej z naklejonym na nią graficznym nadrukiem. Całość była nieco bardziej zdeformowana aniżeli główny motyw omawianego tu plakatu, ale utrzymana w tej samej stylistyce. Zarówno pomysł wcześniejszego dzieła, jak plakatu, opierał się na wieloznaczności angielskiego terminu „records”, mogącego odnosić się zarówno do płyt, jak i do różnego rodzaju zapisków, notatek, dokumentacji etc., zaś zniekształcenie „krążka” można uznać (w kontekście anonsowanej wystawy) za plastyczny żart na temat rozmaitych pułapek czyhających na ludzką pamięć.
 

                                                                                                                                                                                       Jacek Szelegejd