Pokaz plakatów z okresu wojny polsko-bolszewickiej
Plakaty z okresu wojny polsko-bolszewickiej
9 listopada - 31 grudnia 2018
Galeria Format B1 Antresola
28 września br. w Belwederze Polska Lista Krajowa Programu UNESCO wzbogaciła się o nowe obiekty związane z jubileuszem setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Na listę zostały wpisane m.in. plakaty z okresu wojny polsko- bolszewickiej z kolekcji Muzeum Plakatu w Wilanowie, które prezentujemy od 9 listopada na specjalnym pokazie.
Więcej o Polskiej Liście Krajowej Programu UNESCO Pamięć Świata
Więcej o uroczystości wręczenia certyfikatów wpisu na Listę Krajową Pamięć Świata
Plakaty z okresu wojny polsko-bolszewickiej
Młode, odradzające się po latach niebytu państwo polskie, już u progu niepodległości w 1919 roku stanęło w obliczu ogromnego zagrożenia – inwazji ze strony Rosji Radzieckiej. Skuteczny najazd potężnego sąsiada pogrzebałyby marzenia Polaków o własnym państwie, dlatego władze, wspierane przez wiele środowisk niepodległościowych, robiły wszystko, żeby zmobilizować społeczeństwo wobec nieuchronnej konfrontacji militarnej.
Działania mobilizacyjne były widoczne szczególnie mocno w dziedzinie propagandy. Stawiała sobie ona za cel pozyskanie możliwie jak najszerszych mas społeczeństwa do podjęcia wysiłku wojennego. Jednym z najbardziej sugestywnych przykładów działań propagandowych były masowo drukowane plakaty werbunkowe, które wzywały do wstępowania w szeregi Armii Ochotniczej lub nakłaniały do finansowego wspierania działań wojskowych. Aspekt perswazyjny plakatów polegał nie tylko na odwoływaniu się do patriotycznego obowiązku Polaków, ale także na demonizowaniu wizerunku wroga. Barbarzyńskie – jak je przedstawiano – hordy Sowietów reprezentowały odmienne wartości, nieznane w kręgu europejskich demokracji. Autorzy plakatów pokazywali zderzenie tych dwóch cywilizacji jako odwieczną walkę dobra ze złem. Na plakatach pojawiały się emocjonalne hasła, które korespondowały z grafikami: „Jak na opoce oprze się Państwo Polskie na pożyczce złotej!”, „Nam twierdzą będzie każdy próg”, „Do broni! Ojczyzna was wzywa!” czy cytat z Józefa Piłsudskiego „Rzeczą żołnierza jest stworzyć dla Ojczyzny piorun, co błyska, a gdy trzeba – uderzy”.
Autorami plakatów z lat 1919–1920 byli wybitni artyści (m.in. Edmund Bartłomiejczyk, Bogdan Nowakowski, Edmund John, Kamil Mackiewicz, Stanisław Sawiczewski, Felicjan Szczęsny Kowarski), zajmujący się nie tylko grafiką projektową, ale także malarstwem, ilustratorstwem czy architekturą wnętrz. Ich praca jest dowodem na zaangażowanie środowiska artystycznego w wysiłek całego społeczeństwa na rzecz obrony niepodległości.
